بعد ازشیوع جهانی ویروس«کرونا» وافت بازارهای چین، دلار پا به عرصه قدرت گذاشت و همچنان در پلههای اول رشد قیمت قدم میگذارد. بازار ارز، حالا با تداوم سایه کرونا تقاضا برای خرید دلار را بالا برده و اقتصاد جهان را تحتتأثیر خود قرار داده است. شاخص دلار که نرخ برابری آن در مقابل سبدی از ارزهای جهانی را اندازه میگیرد، در معاملات 30 بهمن با صعود ۰.۱۴ درصدی نسبت به روز قبل و در سطح ۹۹.۳۴۳ واحد بسته شد. این برای سومین بار در یک سال گذشته است که سد مقاومتی دلار شکسته شده و حالا دلار در کانال ۱۴هزار تومان بازی را از سر گرفته است. اگر به عقب باز گردیم متوجه میشویم که نوسات ارزی از نیمه دوم سال ۹۶ شروع شد و تا سال ۹۸ نرخ دلار در بازار آزاد محدودهای بین چهار هزار تومان تا ۱۹هزار تومان را در نوردید و بارها در این بازه نوسان کرد؛ تاآنجاکه طی روزهای آغازین مهرماه سال ۹۷ بهدلیل انتظارات تورمی، بهسقف تاریخی ۱۹ هزار تومان پهلو زد. پس از آن بارها در مسیرهای افزایشی و کاهشی سردرگم شد و رشدی جهشی، آشفته و نه پیوسته را از سر گذراند و بعد دوباره افت کرد و حالا دوباره دلار از مرزهای افزایشی عبور کرده است. آمارهای روزهای اخیر نشان میدهد که بازار ارز وارد فاز جدیدی شده و در یک مسیر صعود قرار گرفته است. گرچه به طور سنتی ماه پایانی سال همواره قیمت ارز با افزایش تقاضا در بازار تغییراتی را تجربه میکند، اما ورود دلار به کانال ۱۴هزارتومان، این بار با اهمیت ویژهای همراه شده است و دلار از روزهای پایانی آبانماه عزم تازهای برای افزایش را به نمایش گذاشت که اگر نقطه اول مانور دلالان در این مقطع زمانی بنزین بود، نقطه دوم به افایتیاف گره خورد. حالا دلار از کانال یازده هزار تومان در آبانماه به کانال ۱۴هزارتومان در پایان بهمنماه ورود کرده است. صرافان میگویند این احتمال وجود دارد که افزایش تقاضا برای دلار بتواند بار دیگر شرایط را برای تداوم رشد قیمت دلار در بازار فراهم سازد. این اتفاق بیتردید زمینه را برای افزایش نرخ سایر ارزها نیز فراهم خواهد کرد؛ زیرا دلار شاخص ارزی در بازار ایران تلقی میشود. در این میان برخی از اقتصاددانان این افزایش نرخ ارز را به مباحث افایتیاف ربط میدهند. نتیجه اجلاس افایتیاف بهزودی اعلام میشود؛ اما وزیر امور اقتصاد و دارایی بازگشت دلار از کانال ۱۴هزار تومان را منوط به اعلام نتایج نکرده و صراحتاً با تاکید بر اینکه سرمایهگذاران ریسک بازار را در نظر بگیرند، اعلام کرده است که قیمتها به عقب باز خواهد گشت. این سومین باری است که طی یک سال اخیر دلار سد مهم ۱۴هزار تومان را میشکند. تاکنون دوبار این بازگشت اتفاق افتاده است؛ باید دید در سومین سدشکنی، پیشبینیها چون دو بار گذشته محقق خواهد شد؟ در این صورت بازار ارز مستعد وضعیت ویژهای خواهد بود.
بازگشت از مرز ۱۴هزار تومان، شرایط را دستخوش تغییر خواهد کرد. نرخ ارز در دو سال گذشته، همچون سالهای آغازین دهه 90، با رشدی جهشی و آشفته و نه پیوسته، ضمن اثر موازی بر تمام بازارهای دیگر، انتظارات ذهنی جامعه و فعالان اقتصادی را مخدوش کرد؛ رشدی که سیگنال محکمی از آغاز یک بحران بود. این در حالی است که اگر روند صعودی قیمت ارز در یک بازه زمانی بلندمدت و پیوسته اتفاق بیفتد، اگرچه بر بازارهای دیگر نیز اثرگذار است، اما لزوماً بحرانزا نیست؛ زیرا فضای اقتصادی کشور میتواند خود را با آهنگ تغییرات آنهماهنگ کند. درواقع بالارفتن یا پایین آمدن نرخ ارز رویدادی ناگزیر است؛ اما آنچه بحرانزاست، عدم توانایی کنترل این نوسانات و عوامل مؤثر بر آن است. بماند که گرانی دلار بر بازار طلا هم اثرگذار است. به گفته نایب رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران، قیمت سکه متأثر از نرخ ارز است؛ بنابراین افزایش کاذب قیمت ارز به بازار سکه و طلا منتقل شده است. «محمد کشتیآرای» با بیان اینکه قیمت سکه و طلا متأثر از نرخ ارز است،گفت: ازآنجاکه عدهای برای دلسرد کردن مردم،هیجان کاذب به بازار ارز وارد کردند، این هیجان موجب افزایش قیمت ارز شده و به گران شدن کاذب طلا منجر شده است. هیجانات بازار دلار در روزگاری که اقتصاد ما با مشکلات زیادی روبهرو است، به فعالان اقتصادی اجازه نخواهد داد که در این زمینه موفق عمل کنند و این موضوع، منجربه بحرانی میشود که معلوم نیست چه بر سر اقتصاد
بیاورد!